طبیعت از دیدگاه اسلام

 به مناسبت تجلیل از روز جهانی حفاظت از طبیعت

روز جهانی حفاظت از طبیعت، هرسال در ۲۸ جولای در سراسر دنیا برگزار می‌شود تا آگاهی مردم نسبت به حفاظت از منابع طبیعی را بالا ببرد. دنیای طبیعت با افزایش تهدید‌های ناشی از روش‌های ناپایدار مواجه است و چالش پیش‌روی جوامع، نحوه‌ی حفاظت و نگهداری از طبیعت در روند تحقق توسعه‌ی پایدار است. وضعیت طبیعت بر بقای انسان،‌ اقتصاد جهانی و محلی، زندگی اجتماعی، سلامت و رفاه انسان تأثیر می‌گذارد.[1]

طبیعت در لغت دارای معانی مختلفی است. طبیعت از ماده طبع به معنای نهاد، سرشت، خوی، غریزه، سجیّه، ماده و جهان مادی آمده است. طبیعت همه موجودات مادی به علاوه قوانین حاکم بر آنهاست و شامل اجزاء شناور در آسمانی که در بالای سر ما قرار دارد و نیز تمام اجسام پیرامون ما می شود.[2]

اگرچه واژهٔ طبیعت امروزه در معناهای مختلفی به کار می‌رود، اغلب به مفهوم زمین‌شناسی و حیات وحش اشاره دارد. طبیعت به حوزه کلی انواع متنوع گیاهان و حیوانات زنده و گاهی اوقات نیز به فرآیندهای مرتبط با اشیای بی‌جان باز می‌گردد. تغییرات طبیعی، مانند دگرگونی‌ها در آب‌وهوا و زمین‌شناسی و همچنین ماده و انرژی که تمام این چیزها و پدیده‌ها را تشکیل داده است. این اغلب به معنای محیط زیست یا طبیعت وحش، حیوانات وحشی، صخره‌ها، جنگل‌ها، سواحل، و به طور کلی چیزهایی که به طور قابل ملاحظه‌ای با مداخلات انسانی تغییر چندانی نکرده‌اند، یا با وجود این مداخلات به کار خود ادامه داده‌اند است.[3]

اهمیت طبیعت در ایات متفاوت کلام الهی بیان شده است چنانکه خداوند ج در قرآن کریم می فرماید، ‍«سفر کنید و در زمین بگردید و بنگرید چگونه خداوند آفرینش را آغاز کرده؛ سپس باز او جهان دیگری را پدید می‌آورد. خداست که بر هرچیز تواناست». در روایاتی آمده است که «سافروا تصحوا» سفر کنید تا سالم باشید، زیرا گشت و گذار در طبیعت، دیدن منظره‌های زیبا و آشنایی با آداب و رسوم ملت ها، گذشته ا زآنکه خدا شناسی ما را تقویت می‌کند و به شگفتی های آفرینش خدا آشنا می‌سازد و فایده‌های بی‌شمار مادی و معنوی برای ما ارمغان می‌آورد، آدمی را از افسردگی می‌رهاند و به سلامتی جسم و روان ما کمک می‌کند.[4]

در قرآن کریم متجاوز از 75 آیه وجود دارد که در آنها به پدیده های طبیعی اشاره کرده است که در غالب این آیات به مطالعه کتاب آفرینش و تدبّر در آن توصیه شده است. هدف از طرح مسائل طبیعی را در قرآن می توان موارد ذیل دانست: اثبات خدا و توحید و ربوبیت مطلقه او، نشان دادن عظمت، قدرت، حکمت، علم و رحمت الهی، ردّ اتهام فرزند داشتن خداوند، اثبات معاد، بیان نظم و انسجام و هدفداری طبیعت، خبر دادن از پایان عالم مادی، بیان مبدأ پیدایش و نحوه تکوّن موجودات است.[5]

و نیز برای حفظ آن تاکید صورت گرفته و بیان کرده است تا در زمین فساد نکنید. بنابرین، برماست تا در حفظ آن کوشا باشیم. و این امانت را به وجه بهتر آن برای نسل آینده تسلیم نماییم.

نویسنده: خالد بهزاد

[1] https://www.kojaro.com/news/178320-nature-conservation-day/

[2] https://article.tebyan.net/222948/%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%A3-%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-

[3]https://mtmzist.blog.ir/tag/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%20%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F

[4] https://fa.wikifeqh.ir/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA

[5] https://article.tebyan.net/222948/%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%A3-%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-